Pisma UNS-u
08. 12. 2025.
Srušen spomenik novinaru Okici Gluščeviću
Kolega Milan R. Cmiljanović poslao je danas Udruženju novinara Srbije (UNS) pismo u kom navodi da je, pripremajući se za tekst, otkrio da je spomenik prvom novinaru na prostoru današnje jugozapadne Srbije Okici Gluščeviću, na Novom groblju u Beogradu, srušen. Pismo prenosimo u celosti.
Poštovane kolege,
Pripremajući se da za godišnjak Stari Vlah, koji izlazi u Novoj Varoši, napišem prilog o Okici Gluščeviću (1858 – 1898), prvom novinaru na prostoru koji danas pokriva jugozapadna Srbija, nedavno sam posetio i njegov grob na Novom groblju u Beogradu. Dočekao me je uznemirujući prizor.
Okičin spomenik je izlomljen u više delova, naročito kameni krst koji je na njemu dominirao. S obzirom na to da je Okica sahranjen samo 14 godina nakon formiranja Novog groblja (1884), grobno mesto se nalazi u najstarijem, zaštićenom delu groblja, u pretposlednjem redu levo od ulazne kapije ka grobnoj crkvici.
Kako je rečeno Okičinim potomcima koji povremeno posećuju grob svog slavnog pretka, na spomenik su se prilikom sečenja obrušile grane ogromnog stabla i polomile ga. Ali, ni jedan drugi spomenik u okolini ni najmanje nije oštećen.
Sumnja u ovu verziju rapidno se povećala kada sam u Servisnoj službi groblja, tu na ulazu, tražio lokaciju Okičinig groba.
I pored svih pretraga njega nema u evidenciji. Očito je izbrisan, a to je priprema da se na ovu parcelu „useli“ neko drugi. Kao što se već radi i u ovom „zaštićenom“ delu groblja.
Stara grobna mesta kupuju, odnosno otimaju, vlastodršci i novokomponovana „elita“ u državi Srbiji, kažu mi opet Okičini potomci koji su nemoćni da pravno regulišu ovo pitanju.
Dokaz ovoj otimačini je podatak da se samo dva metra dalje nalazi grob prve supruge predsednika Srbije Aleksandra Vučića – Ksenije Vučić (rođene Janković) koja je sahranjena januara 2022. godine.
Kako god ne smemo dozvoliti zatru zemni ostaci, uz Peru Todorovića, najpoznatijeg srpskog novinara druge polovine 19. veka, koji je sahranjen 1907. godine, tu pored Okice Gluščevića.
Ko je Okica Gluščević?
Okica je rođen u poznatoj hajdučkoj porodici Gluščevića u Kamenoj Gori kod Prijepolja, nekadašnjoj Staroj Hercegovini, kako i piše na spomeniku. Otac Jovan bio je poznati hajduk koji se na poziv Mihaila Obrenovića 1867. sa porodicom preselio u Užice i učestvovao u pripremi Hercegovačkog ustanka 1875.
Okica je nastavio porodičnu tradiciju. Uvek na strani bundžija u borbi protiv nasilja i zla, pridružio se ocu Jovanu. Kada je u Srbiji odjeknula Nevesinjska puška krenuo je sa ustanicima u Srpsko-turski rat i učestvovao u borbama na Javoru, Goliji, Zlataru... Za ratne zasluge dobio je Spomenicu i Medalju za hrabrost, a otac Jovan titulu vojvode.
Okica Gluščević je bio jedan od najboljih i najobrazovanijih novinara obrenovićevske Srbije. Školovao se u Užicu, u Beogradu je pohađao gimnaziju, da bi kao srpski blagodejanac, završio Filološko-istorijski fakultet Univerziteta u Petrogradu u carskoj Rusiji.
U Beogradu je učestvovao u Đačkoj buni protiv tadašnjeg režima, a kao student u demonstracijama u Petrogradu protiv carskog apsolutizma u Rusiji. Po završetku studija vratio se u domovinu i na drugom polju, posle ratnog, nastavio brorbu za pravdu i istinu.
Posvetio se novinarstvu. Smatrao je da kao slobodan novinar može najbolje da očuva i svoju ličnost i da doprinese društvu. Novinarsku karijeru počeo je u listu Čas, potom je pisao za Novi beogradski dnevnik. Godine 1887. pokrenuo je svoj list Poklič koji se deklarisao kao političko-opozicioni. Poklič je utihnuo nakon 21. broja. Prešao je u Odjek, organ Radikalne stranke.
Zbog Okičinih britkih uredničkih tekstova protiv režima koji su bjavljivani u Odjeku, a snažan odjek imali u javnosti, šef srpskih radikala Nikola Pašić jednom je odležao i osam meseci zatvora u Požarevcu.
Okica Gluščević je bio i odličan prevodilac sa ruskog i francuskog jezika.
Preveo je Bajronovog Don Žuana, pesme Ljermontova, dela Turgenjeva, Mopasana... Sa Jovanom Džajom preveo je Jadnike Viktora Igoa, a sa Milovanom Glišićem Tolstojev Rat i mir.
Smatra se rodonačelnikom žurnalizma u prijepoljskom kraju i celom Polimlju. U Prijepolju gde novine izlaze još od 1932. svojevemeno je ustanovljena i novinarska nagrada Okica Gluščević. Beogradski Nolit je 1982. je izdao monografiju Okica Gluščević čiji je autor poznati istraživač i publicista Vukoman Šalipurović.
O porodici Okice Gluščevića
U grobnom mestu Okice Glušćevića na Novom groblju u Beogradu počivaju i njegova supruga Nastasija Piragovski (1865 –1940), sin Boris (1894 – 1952), kćerka Olga (1899 – 1971) i Olgin suprug Dragutin Kojić, ministar prosvete u Kraljevini Jugoslaviji.
Supruga Nastasija završila je, kao i Okica, Filološko-istorijski fakultet u Petrogradu. Predavala je ruski jezik u Ženskoj učiteljskoj školi u Beogradu.
Jedna je od retkih žena odlikovanih Ordenom Svetog Save.
Sin Boris diplomirao je na Tehničkom fakultetu u Lozani, kao inženjer hidrotehnike. Našao se na spisku prvih srpskih intelektualaca koje je Gestapo uhapsio u jesen 1941. Kćerka Olga završila je gimnaziju u carskoj Rusiji, u Kijevu, a Filozofski fakultet – odsek za književnost na Sorboni u Parizu.
Prevodila je na srpski poznate ruske klasike.
Okica je imao i starijeg sina Mihajla (1887 – 1972) i stariju kćerku Nadeždu (1896 – 1974). Mihajlo je bio poznati diplomata, književni prevodilac, publicista i novinar. Nosilac je brojnih francuskih odlikovanja. Njegov prevod Andrićeve Travničke hronike na francuski smatra se remek-delom prevodilaštva. Sahranjen je u Parizu.
Kćerka Nadežda završila je gimnaziju u Beogradu, a Filozofski fakultet – odsek književnost na Sorboni u Parizu. Bila je udata za dr Melka Čingriju, senatora i viceguvernera Narodne banke Jugoslavije u doba Đorđa Vajfreta.
Počiva na starom pravoslavnom groblju Boninovu u Dubrovniku.
Novinarsku lozu koju je na porodičnom stablu među borovima u rodnoj Kamenoj Gori kod Prijepolja zasadio Okica Gluščević nastavio je da gaji i neguje i njegov praunuk, a Mihajlov unuk Filip (Jovanov) Gluščević (1959), nekadašnji urednik Forbsa u Njujorku.
S poštovanjem,
Milan R. Cmiljanović,
novinar iz Prijepolja
Komentari (0)
ostavi komentarNema komentara.