Naslovna  |  Aktuelno  |  Istraživanje UNS-a o ubijenim i otetim novinarima na Kosovu  |  Euleks potvrdio da je Ranka Perenića i Đura Slavuja kidnapovao OVK, pa zatvorio istrage
Povećaj veličinu slova Vrati na prvobitnu veličinu slova Smanji veličinu slova štampaj štampaj
 

Pošalji prijatelju

Istraživanje UNS-a o ubijenim i otetim novinarima na Kosovu

07. 12. 2017.

Autor: Jelena L. Petković Izvor: UNS

Euleks potvrdio da je Ranka Perenića i Đura Slavuja kidnapovao OVK, pa zatvorio istrage

Misija Euleks je prvi put potvrdila da su novinarsku ekipu Radio Prištine Ranka Perenića i Đura Slavuja na radnom zadatku, 21. avgusta 1998, oteli pripadnici OVK i zapretivši oružjem odveli u nepoznatom pravcu. Od tada ih više niko nije ni video ni čuo. Rankova supruga Snežana Perenić je u šoku. Pre nedelju dana prvi put je, posle 19 godina, zvanično dobila ikakvu informaciju i to uz obaveštenje da je istraga obustavljena.

U nastavku je ovaj tekst preveden na albanski i engleski jezik.

Please find below albanian and english translation of this article.                   

Në vijim, këtë tekst mund ta lexoni në gjuhën shqipe dhe angleze.

- U potpunom sam šoku. Nisam mogla da verujem šta čitam. Pomislila sam samo: nemoguće da je ovo kraj? Ne dam! Hoću da se žalim. Onda čitam da je sve ono što sam čula tačno, da se zna ko ga je oteo, a eto priznaju da ništa nisu uradili. I na kraju vidim da je rok za žalbu tri dana, shvatam da ne znam kako da je napišem, a da ni ne mogu da pošaljem na adresu Specijalnog tužilaštva na Kosovu, jer tu ulicu ne prepoznaje naš sistem. Ne znam kako sam se sabrala da zatržim pomoć od Save Štrpca iz Veritasa, koga sam sasvim slučajno upoznala - kaže za UNS Snežana Perenić, koja se svaki dan budi sa nadom da je njen suprug živ.

Za razliku od porodice Perenić, porodica Đura Slavuja ni sada nije dobila obaveštenje o obustavljanju istrage.

Pismo posle četiri godine

Odluka o odbacivanju krivične prijave iz Prištine je stigla četiri godine od kako ju je, sada već bivši tužilac Mauricio Salustro potpisao (potpisana 23. oktobra 2013), a nakon što je poslednjih godinu dana UNS intenzivirao istragu o ubijenim i nestalim novinarima na Kosovu i obavio brojne razgovore sa predstavnicima međunarodnih misija.

Salustro u odluci iz 2013. godine obrazlaže da "iako je verovatno da status žrtava kao nestalih lica nakon toliko godina ukazuje da oni više nisu živi, postoji apsolutni nedostatak dokaza povodom toga šta se dogodilo. Štaviše, identitet navodnih otmičara je nepoznat i ne postoje razumni izgledi da će se njihovi identiteti otkriti putem dodantnih istražnih mera. Nema istražnih zaključaka koji bi predložili dalje istražne radnje… Prema tome, policijska prijava se mora odbaciti."

Na samom početku tog dokumenta Salustro predstavlja činjenice da su „na osnovu dostupnih informacija, dana 21. avgusta 1998. godine žrtve otišle u Veliku Hoču kako bi izvršile radni zadatak. Na putu nazad presrela ih je naoružana grupa ljudi koji su nosili obeležje OVK, zapretila oružjem i odvela ih u nepoznatom pravcu“.

- Na osnovu životne logike nemoguće je unapred znati da se neće pojaviti nekakav dokaz koji će uputiti na otmičare, tim pre što su ih oteli i pripadnici OVK, a ne neke nepoznate grupe. To kažem, zato što se za svaki, pa i za rejon Orahovca znalo čija je to zona odgovornosti. Ako ne mogu da nađu otmičare, lako i brzo mogu da saznaju ko je tom zonom komandovao - ističe Snežana Perenić.

Sa ovakvim okolonostima pod sumnjom je da li je istrage uopšte i bilo. Prema svim pravilima prakse, tužilaštvo je trebalo da razgovara sa članovima porodice, međutim Snežana Perenić, koja je sa dvojicom maloletnih sinova živela u Kosovu Polju, nikada nije dobila takav poziv.

S druge strane, učinila je sve što je mogla da sazna istinu. Išla je u Orahovac više puta, razgovarala sa meštanima, a informacije do kojih je došla mogli su tužilaštvo da odvedu u nekom pravcu.

- Čovek koji je bio na položajima tog dana mi je rekao je su sa brda videli kako OVK odvodi Ranka i Đuru, ali su bili daleko da razaznaju lica otmičara. Čula sam i da su u logoru u Maloj Hoči, ali da je tamo bilo toliko pripadnika OVK pod oružjem, da se srpska policija nije usudila da uđe. Tragajući za suprugom, došla sam i do političara Adema Demaćija, u to vreme veoma uticajnog među OVK, koji mi je poručio: "Ako Bog da da su ih zarobile regularne snage (OVK) biće oslobođeni, ako su ih zarobile otrgnute jedinice, nema ništa od toga", kaže supruga Ranka Perenića.  

Berns: Pokušali smo da pomognemo

Snežana Perenić je kontaktirala i sve međunarodne organizacije, uključujući i tadašnjeg šefa američke diplomatske posmatračke misije na Kosovu Šona Bernsa, koga je pozvala u svoj dom.

- Tada sam pozvala i naše komšije Albance koji su mu rekli da moj muž nikome ništa nije skrivio, da je radio svoj posao i da će ići sa njim da razgovaraju sa glavnokomandujućim OVK u rejonu Orahovca. Par dana kasnije je krenulo bombardovanje. Berns se raspitivao kako smo, a kada smo izbegli zvao je mog brata u Inđiju. U poslednjem razgovoru ga je pitao: "Mnogo je vremena prošlo. Zar se još uvek nadate?"

Penzionisani američki diplomata Šon Berns za Udruženje novinara Srbije kaže da se dobro seća okolnosti nestanka Ranka Perenića.

Opširnije u narednim danima
 

Nisu se izgubili

Novinari Radio Prištine Đuro Slavuj i Ranko Perenić kidnapovani su na putu Velika Hoča - Zočište kada su krenuli ka manastiru Sveti Vrači da urade prilog o povratku otetih monaha. Ni automobil u kojem su bili, plava Zastava 128, nikada nije pronađen. Odluka o prekidu istrage Snežani Perenić je uručena 28. novembra 2017, posredstvom Tužilaštva za ratne zločine Republike Srbije. Žalbu je vratila istim putem.

- Još u maju 1998. su krenula prva kidnapovanja. Mi smo pričali o tome, ali on se nije bojao jer nikome ništa nije bio kriv niti dužan. Ranko je taj teren znao ko svoj džep. Zato nije istina da su zalutali. Tražili su prečicu. Meštani Orahovca su mi ispričali da su Ranko i Đuro tog dana svratili u prodavnicu, raspitivali se kako da stignu do Zočišta, jer im je policija prethodno rekla da su borbe u toku, pa je glavni put blokiran. U prodavnicu je ušao neki čičica i kazao im da skrenu na imanje nekadašnjeg Orvina, u vinograde posred kojih je makadamski put do kućica koje su koristili radnici te firme - priča Snežena Perenić.
Život u teškim uslovima

Snežana Perenić živi u teškim uslovima sa porodicom u Batajnici. Borba za istinu koštala ju je i zdravlja. Seća se da ju je, malo nakon kidnapovanja, posetio i tadašnji ministar informisanja, a danas predsednik Srbije Aleksandar Vučić. 

- Došao je da pita kako smo i nudio pomoć. Rekli smo da nam ništa ne treba, samo da se nađe Ranko. Eto, nisu ga pronašli - kaže Snežana Perenić.

* Preuzimanje delova ili celokupnog teksta je dozvoljeno uz obavezno navođenje izvora

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Tekst je rezultat istraživanja novinarskog tima Udruženja novinara Srbije o ubijenim i nestalim novinarima na Kosovu. U okviru postojećeg Dosijea o ubijenim i nestalim novinarima od 1998. do 2005. godine, objavićemo nova saznanja kako bi se javnost detaljno informisala, a domaći i međunarodni pravosudni organi podstakli da pronađu i kazne počinioce ovih zločina. Istraživanje se sprovodi u okviru projekta Udruženja novinara Srbije podržanog od strane Ministarstva kulture i informisanja Republike Srbije.Stavovi izneti u tekstu ne odražavaju nužno stavove i mišljenja organa koji je projekat podržao.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

EULEX-i konfirmoi që Rankon Pereniqin dhe Gjuro Sllavujin i ka kidnapuar UÇK-ja, dhe pastaj i mbylli hetimet 

Misioni i EULEX-it për herë të parë konfirmoi se ekipin e gazetarëve të Radio Prishtinës, Ranko Pereniqin dhe Gjuro Sllavujin, gjatë ushtrimit të detyrës së punës, i kanë kidnapuar pjesëtarët e UÇK-së duke i kërcënuar me armë dhe i çuan në drejtim të panjohur. Nga kjo ditë askush kurrë më nuk i ka parë, as dëgjuar. 

Bashkëshortja e Rankos, Snezhana Pereniq është në shok. Para një javë për herë të parë, pas 19 vitesh, zyrtarisht mori një informatë, edhe atë përmes njoftimit se hetimi u ndërpre. 

- Jam plotësisht e shokuar. Nuk mund të besoja se çfarë po lexoj. Vetëm mendova: nuk është e mundur që ky është fundi. Nuk e jap! Dua të ankohem. Atëherë lexoj se çdo gjë që dëgjova është e saktë, që dihet kush e kidnapoi, dhe ja, po pranojnë që nuk kanë bërë asgjë. Dhe ne fund, e shoh që afati për ankesë është tri ditë, kuptoj se nuk di si ta shkruaj, dhe as që mund ta dërgoj në adresën e Prokurorisë Speciale në Kosovë, sepse atë rrugë sistemi ynë nuk e njeh. Nuk e di si u qetësova për ta kërkuar ndihmën prej Savës Shtrpca nga Veritas-i, te cilin e njoha rastësisht – thotë për UNS Snezhana Pereniq, e cila çdo ditë zgjohet me shpresë se bashkëshorti i saj është gjallë.

Për dallim nga familja Pereniq, familja e Gjuro Sllavujit, as tani nuk e mori njoftimin për ndërprerjen e hetimit. 

Letra pas katër vitesh 

Vendimi mbi hedhjen e kallëzimit penal nga Prishtina, arriti katër vite, pasi që tani ish prokurori Mauricio Salustro e nënshkroi (e nënshkruar më 23 tetor të vitit 2013), pasi që ditëve të fundit UNS-i e ka intensifikuar hetimin mbi gazetarët e vrarë dhe të zhdukur në Kosovë dhe i publikoi bisedat e shumta me përfaqësuesit e misioneve ndërkombëtare.

Salustro në vendimin nga viti 2013 arsyeton “edhe pse është e mundshme që statusi i viktimave si persona të zhdukur pas tërë këto vite tregon se ata më nuk janë të gjallë, ekziston mungesa absolute rreth asaj se çfarë ka ndodhur. Aq më tepër, identiteti i rrëmbyesve të supozuar është i panjohur dhe nuk ka perspektiva të arsyeshme që identitetet e tyre do të zbulohen përmes masave shtesë hetuese. 

Mu ne fillim të këtij dokumenti, Salustro i prezantoi faktet që “në bazë të informatave në dispozicion, më 21 gusht të vitit 1998 viktimat shkuan në Hoçe të Madhe për ta kryer detyrën e punës. Gjatë kthimit rrugën ua ndërpreu një grup i armatosur i njerëzve të cilët mbanin shenjat e UÇK-së, i kërcënoi me armë dhe i çoi në drejtim të panjohur. 

-  Në bazë të logjikës jetësore, është e pamundshme ta dimë paraprakisht që nuk do të shfaqet asnjë provë e cila do të drejtonte te rrëmbyesit, aq më tepër që ata i rrëmbyen pjesëtarët e UÇK-së, e jo grupet e panjohura. Këtë e them, sepse si për çdo rajon, ashtu edhe për rajonin e Rahovecit, dihej se zona e përgjegjësie të cilit ishte ajo. Nëse nuk mund t’i gjejnë kidnapuesit, shpejtë dhe lehtë mund ta mësojnë kush e ka komanduar atë zonë- thekson Snezhana Pereniq. 

Ndër rrethana të tilla, dyshohet se nuk ka pasur hetim fare. Sipas të gjitha rregullave të praktikës, Prokuroria është dashur që të fliste me anëtarët e familjes, por Snezhana Pereniq, e cila me dy djem të mitur jetonte në Fushë Kosovë, kurrë nuk pranoi asnjë ftesë. 

Nga ana tjetër, ajo bëri çdo gjë që ishte e mundur në mënyrë që ta mësojë të vërtetën. Ka shkuar në Rahovec disa herë, ka biseduar me vendasit, dhe informatat që mori, kanë pasur mundësi ta çojnë Prokurorinë në ndonjë drejtim. 

- Njeriu i cili ishte në pozicione atë ditë më tha që nga kodrat e panë si UÇK-ja po i merrte Rankon dhe Gjurën, por ishin larg për të dalluar fytyrat e rrëmbyeseve. Dëgjova që janë në kamp në Hoçën e Vogël, por edhe që atje ishin disa pjesëtarë të UÇK-së nën armë, dhe që Policia serbe nuk guxoi të hyjë. Duke e kërkuar bashkëshortin, arrita deri te politikani, Adem Demaçi, në atë kohë ai kishte ndikim të madh në rrethin e UÇK-së e i cili më porositi: “Nëse Zoti e ka dhënë që i kanë kapur forcat e rregullta (UÇK) ata do të lirohen, nëse i kanë kapur njësitë e përdredhura, nuk ka asgjë prej kësaj”, thotë bashkëshortja e Ranko Pereniqit.

Brns: Provuam të ndihmojmë 

Snezhana Pereniq i ka kontaktuar të gjitha organizatat ndërkombëtare, duke e përfshirë edhe shefin e tanishëm e Misionit Diplomatik Mbikqyrës Amerikan në Kosovë, Shon Brnsin, të cilin e ftoi në shtëpinë e saj. 

- Atëherë i ftova edhe fqinjët tanë, shqiptarët, të cilët i thanë se bashkëshorti im kurrë askujt nuk i ka bërë keq, që e ka kryer punën e vet dhe që do të shkojnë së bashku më të për të biseduar më kryekomandantin e UÇK-së për rajonin e Rahovecit. Pas disa ditësh filloi bombardimi. Brns pyeste kush jemi, dhe kur ikëm, e thirri vëllain tim në Ingji. Në bisedën e fundit e pyeti: Ka kaluar shumë kohë. Ende keni shpresa? 

Diplomati i pensionuar amerikan, Shon Brns për Asociacionin e gazetarëve të Serbisë thotë se i kujtohen mirë rrethanat e zhdukjes së Ranko Pereniqit. 

Më detajisht gjatë ditëve në vijim

Nuk janë humbur 

Gazetarët e Radio Prishtinës, Gjuro Sllavuj dhe Ranko Pereniq janë kidnapuar në rrugën Hoça e Madhe – Zoçishtë kur u nisën në drejtim të manastirit “Sveti Vraçi” për ta bërë një reportazhe të shkurtër rreth kthimit murgjëve të rrëmbyer. As vetura në të cilën ishin, Zastava 128 e kaltër, nuk u gjet kurrë. Vendimi mbi ndërprerjen e hetimit iu dorëzua Snezhana Pereniq më   nëntor të vitit 2017, më ndërmjetësim të Prokurorisë për krime të luftës të Republikës së Serbisë. Ankesën e parashtroi në mënyrë të njëjtë. 

- Mu në maj të vitit 1998 filluan kidnapimet e para. Ne biseduam për këtë, por ai nuk u frikësonte, sepse askujt nuk i ishte fajtor as borxh. Ranko e ka njohur atë terren si xhep të vetin. Për këtë nuk është e vërtetë që kanë humbur. E kanë kërkuar rrugën më të shkurtë. Vendasit e Rahovecit më treguan se Ranko dhe Gjuro atë ditë u ndalën në shitore, pyeten si mund të shkojnë në Zoçishtë, sepse Policia u tha paraprakisht që luftimet janë duke u zhvilluar, dhe që rruga kryesore ishte e bllokuar. Në shitore hyri një plak dhe u tha që të kthehen te prona e Orvinit të dikurshëm, në vreshtat në mes të cilave është një rrugë makadamike  që çon deri të shtëpizat që i përdornin punëtorët e ndërmarrjes – tregon Snezhana Pereniq.

Jeta ne kushte të vështira 

Snezhana Pereniq jeton në kushte të vështira me familje në Batajnicë. Lufta për të vërteten e kushtoi edhe më shëndet. Kujtohet, që pak pas kidnapimit, e vizitoi Ministri i atëhershëm i informimit, e sot Presidenti i Serbisë, Aleksandër Vuçiq. 

- Erdhi të më pyeste si jemi dhe ofronte ndihmë.  Thamë se nuk na nevojitët asgjë, vetëm ta gjejnë Rankon. Ja, nuk e gjetën – thotë Snezhana Pereniq.

* Marrja e pjesëve të tekstit ose tekstit në tërësi është e lejuar vetëm duke e cekur edhe burimin

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

EULEX confirmed that Ranko Perenić and Đuro Slavuj were kidnapped by the KLA, and closed the investigations

For the first time, EULEX mission confirmed that journalists of Radio Pristina Ranko Perenić and Đuro Slavuj were detained by KLA members on August 21, 1998, and under the threat of weapons, were taken away in an unknown direction.  Since then, no one has seen or heard from them anymore.

Ranko's wife Snezana Perenic is in shock.  A week ago, for the first time after 19 years, she officially received some kind of an information; a notification that the investigation was terminated. – I am in a complete shock. I could not believe what I was reading. I just thought: it's impossible that this is the end? I won't allow it! I want to complain.

Then I read that everything I heard was true, that it was known who abducted him, and that they admitted that they did not do anything. And finally, I see that the deadline for appeal is three days, I realize that I do not know how to write it, and I cannot even send it to the address of the Special Prosecutor's Office in Kosovo, pulled myself together and asked Savo Štrbac from Veritas for help, whom I met by pure coincidence, "says for the UNS Snežana Perenić, who wakes up every day with the hope that her husband is alive.

Unlike the Perenić family, Đuro Slavuj's family didn't receive any information about the termination of the investigation.

A letter after four years

The decision to reject a criminal report came from Pristina four years since it was been signed by former prosecutor Maurizio Salustro (signed on October 23, 2013), and after the UNS intensified the investigation about murdered and missing journalists in Kosovo in the last year, and conducted numerous interviews with representatives of international missions.

Salustro, in his 2013 decision, explains that "although it is probable that the status of victims as missing persons after many years indicates that they are no longer alive, there is an absolute lack of evidence regarding what happened. Moreover, the identity of the alleged kidnappers is unknown, and there are no reasonable prospects that their identities will be revealed through additional investigative measures. There are no investigative conclusions suggesting further investigative actions ... Therefore, the police report must be rejected. "

At the very beginning of this document, Salustro presents the fact that "based on available information, on August 21, 1998, the victims went to Velika Hoča in order to perform a work-related task. On their way back, they were intercepted by an armed group of people wearing the KLA markings who threatened them with weapons, and took them in an unknown direction."

- Logically, it is impossible to know in advance that there will not be any evidence that will lead to abductors, particularly because they were taken away by members of the KLA, and not by some unknown group. I say this, because for each area, even for the Orahovac area, it was known who was responsible for which zone. If they cannot find the abductors, they can easily and quickly find out who was commanding that zone - says Snežana Perenić. In this circumstances, it is doubtful whether the investigation was carried at all. According to all the rules of practice, the prosecution was supposed to talk with family members, however, Snežana Perenić, who lived with her two young boys in Kosovo Polje, never received such a call.

On the other hand, she did everything she could to find out the truth. She went to Orahovac several times, talked with the locals, and the information that she obtained could have taken the prosecution in some direction. - The man who was on the post that day told me they saw from the hill that the KLA was taking Ranko and Đuro, but they were too far to recognize the faces of abductors. I heard that they were in the Mala Hoča camp, but there were so many members of the KLA under arms, that the Serbian police did not dare to enter. Searching for my spouse, I also came to the politician Adem Demaci, at that time very influential among the KLA, who told me: "If by God's will they were abducted by the regular KLA forces, they would be released, but if they were captured by rogue units, there is no hope," says Ranko Perenić's wife.

Snežana Perenić contacted all international organizations, including the then head of the U.S. diplomatic mission in Kosovo, Shaun Byrnes, whom she invited to her home.

- Then I also called our neighbors Albanians who told him that my husband did not hide anything from anyone, that he was doing his job, and that they would go with him to talk to the main commanding KLA in the Orahovac area. Couple of days later, the bombing started. Burns was asking about us, and when we exiled, he called my brother in Indjija. In the last call he asked him: It's been a long time. Are you still hoping?

They did not get lost

Journalists of Radio Pristina Đuro Slavuj and Ranko Perenić were kidnapped on the road Velika Hoča - Zočište when they headed towards the Sveti Vrači Monastery to make a report about the return of the abducted monks. The car in which they were, Blue Zastava 128, was never found.

The decision to terminate the investigation was handed over to Snežana Perenić  on November 28, 2017, through the Prosecutor's Office for War Crimes of the Republic of Serbia. She returned the complaint in the same way. - In May 1998, the first kidnappings started. We talked about it, but he was not afraid, because he was not guilty of anything to anyone. Ranko knew the terrain knew as the back of his palm.  That's why it's not true they got lost. They searched for a shortcut. Orahovac residents told me that Ranko and Djuro stopped at the store that day, inquired how to get to Zočište, because the police told them earlier that the fighting was in progress, so the main road was blocked. An elderly guy came to the store and told them to turn to the property of the former Orvin factory, into the vineyards in the middle of which there is a macadam road leading to the houses used by the workers of that company - says Snežena Perenić.

Life in harsh conditions

Snežana Perenić lives in harsh conditions with her family in Batajnica. The struggle for the truth was paid by her health. She recalls that, even after the kidnapping, she was visited by the then Minister of Information, and today the President of Serbia, Aleksandar Vucic. - He came to ask how are we, and offered help. We said that we do not need anything, just to find Ranko. But they did not find him - says Snežana Perenić.

Foto: J. L. Petković

* Reprinting, republishing or usage parts or the entire article is permitted with mandatory source guidance

Komentari (0)

ostavi komentar

Nema komentara.

ostavi komentar

Molimo Vas da pročitate sledeća pravila pre komentarisanja:

Komentari koji sadrže uvrede, nepristojan govor, pretnje, rasističke ili šovinističke poruke neće biti objavljeni.

Nije dozvoljeno lažno predstavljanje, ostavljanje lažnih podataka u poljima za slanje komentara. Molimo Vas da se u pisanju komentara pridržavate pravopisnih pravila. Komentare pisane isključivo velikim slovima nećemo objavljivati. Zadržavamo pravo izbora i skraćivanja komentara koji će biti objavljeni. Mišljenja sadržana u komentarima ne predstavljaju stavove UNS-a.

Komentare koji se odnose na uređivačku politiku možete poslati na adresu unsinfo@uns.org.rs

Saopštenja Akcije Konkursi